Fruitfeitjes

Aardbei

Aardbeien groeien aan een lage plant. Ze hebben een heerlijk zoete smaak en zijn rijk aan vitamine C. Aardbeien zijn schijnvruchten. Eigenlijk zijn de kleine pitjes aan de buitenkant de echte vruchtjes.

Familie

De aardbei hoort bij de familie zacht fruit.

Wanneer

Nederlandse aardbeien van de volle grond kun je krijgen in de zomermaanden juni, juli, augustus en september.
De rest van het jaar komen aardbeien uit de kas of worden ze in warme landen geteeld en met het vliegtuig naar Nederland gebracht.

Leuk om te weten

Aardbeien worden ook wel zomerkoninkjes genoemd. Vanwege het kleine, groene kroontje én omdat Nederlandse aardbeien het perfecte zomerfruit zijn.
Een gemiddelde aardbei heeft wel tweehonderd pitjes.
De grootste aardbei die ooit gewogen is woog wel 231 gram. Hij werd gewogen in 1983 in het Engelse plaatsje Kent.

Bereiden

Je moet erg voorzichtig zijn met aardbeien, want ze kneuzen snel. Dit betekent dat er een zachte plek in de aardbei komt.
Voordat je een aardbei eet moet je het groene kroontje verwijderen. Je kunt aardbeien in veel gerechten gebruiken. Bijvoorbeeld in een salade of op een boterham of beschuit. Maar een aardbei uit het vuistje is ook erg lekker!

Bewaren

Het beste kun je aardbeien bewaren in de koelkast, uitgespreid op een bord. Ze zijn dan een paar dagen houdbaar. Als er een beschimmelde aardbei bij zit, moet je deze direct weggooien. Zo voorkom je dat de andere aardbeien ook beschimmelen. Je kunt aardbeien ook invriezen. Ze zijn dan 8-12 maanden houdbaar.

Abrikoos

Abrikozen groeien aan een boom. Abrikozen hebben een zacht velletje en een grote steenachtige pit in het midden. Het vruchtvlees is oranjegeel en een beetje zacht. De meeste abrikozen die we in Nederland eten komen uit Frankrijk en Griekenland.

Familie

De abrikoos hoort bij de familie steenvruchten.

Wanneer

Abrikozen worden geoogst in de maanden juni, juli, augustus en september en komen bijvoorbeeld uit Griekenland of Frankrijk. Ze worden met de vrachtwagen naar Nederland gebracht. De rest van het jaar komen abrikozen met de boot uit Zuid-Afrika. Abrikozen kan je ook het hele jaar door kopen in blik.

Leuk om te weten

De abrikoos is een zeer oude fruitsoort, afkomstig uit China. Daar werd de abrikozenboom zo’n vier à vijfduizend jaar geleden voor het eerst verbouwd.

Bereiden

De schil van een abrikoos is eetbaar. Maar als je de schil liever verwijdert, kun je die er gemakkelijk af trekken met een scherp mesje. Middenin de abrikoos zit een pit. Deze moet je verwijderen. Abrikozen kun je op veel manieren eten. Bijvoorbeeld in een ovengerecht, in een salade of als abrikozenmoes op brood.

Bewaren

Abrikozen zijn op een koele plaats 1 tot 3 dagen houdbaar. In de koelkast kun je ze ongeveer 5 dagen bewaren, maar ze verliezen dan wel wat smaak en geur. Abrikozen uit blik zijn heel lang houdbaar.

Allergie

Sommige mensen zijn allergisch voor bepaalde soorten fruit. Vooral voor soorten als appels, peren, kersen, abrikozen, aardbeien en kiwi’s zijn mensen wel eens allergisch. Weet je dat er iemand allergisch is voor het gerecht dat jij wil maken? Dan kun je bijvoorbeeld een ander gerechtje maken waarin je een ander soort fruit verwerkt dat wel gegeten mag worden.

Ananas

Een rijpe ananas ruikt en smaakt heerlijk zoet. De ananas lijkt op een grote dennenappel. Dat komt omdat hij bestaat uit een heleboel bessen die zijn samengegroeid. Verse ananas komt uit landen als Ivoorkust, Brazilië en Midden-Amerikaanse landen. Als de ananas wordt geplukt is hij al bijna rijp: in de fruitschaal wordt deze vrucht nauwelijks rijper.

Familie

De ananas hoort bij de familie exota.

Wanneer

Het hele jaar door. Ananas komt vanuit warme landen met de boot naar Nederland.

Leuk om te weten

De kleur van de schil zegt niets over de rijpheid; ook een groene ananas kan rijp zijn. Wil je weten of een ananas rijp is? Ruik dan aan de ananas en kijk of de bladeren makkelijk los te trekken zijn. Als dat zo is, is hij rijp!
De ananas was vroeger het symbool voor gastvrijheid. In Europa was de ananas zeldzaam en daardoor erg duur. Als een gastvrouw wilde laten zien dat ze veel voor haar gasten overhad, zorgde ze ervoor dat er één of meer van die prachtige, tropische vruchten op tafel stonden. Gasten wisten dan meteen dat ze hier niets tekort zouden komen.

Bereiden

Snij een ananas in schijven, schil de schijven dik en verwijder het harde deel middenin. Er zijn ook speciale anasschillers waarmee je een ananas makkelijk kunt schillen. Ananas is bijvoorbeeld lekker met yoghurt of kwark als ontbijt. Maar ook in salades of op een tosti, pizza of bij de zuurkool. Ook lekker om te roerbakken met groente! Wist je dat je vlees zachter kunt maken als je het samen met ananas bereidt?

Bewaren

De ananas is een tropische vrucht. Bewaar ‘m niet in de koelkast, maar op een koele plaats of op de fruitschaal. In een goed gesloten plastic zakje of bakje kun je ananas stukjes tot wel 12 maanden in de diepvries (bij minimaal -18C) bewaren.

Appel

Appels zijn populair. Er zijn zoveel verschillende soorten, dat er voor iedereen wel een appel is die hij/zij lekker vindt. De appel groeit aan de appelboom.

Extra
Bekijk een filmpje over het maken van appelsap.

Familie

De appel hoort bij de familie pitvruchten.

Wanneer

Nederlandse appels worden geoogst in september en oktober. Telers bewaren hun oogst in grote koelhuizen, waardoor Nederlandse appels het hele
jaar door in de winkel liggen. Soms komen appels uit andere landen. Ze komen dan meestal met de boot.

Leuk om te weten

Typisch Nederlandse appels zijn Elstar, Goudreinet en Jonagold. Voorbeelden van appels uit andere landen zijn Fuji, Braeburn en Royal Gala.

Bereiden

Je kunt een appel zo eten, zonder schil. Dat is het gezondst! Appels neem je makkelijk mee. Of je verwerkt ze in een hartige maaltijd, zoals
frisse blokjes appel in een salade. Appels kun je ook verwerken tot appelmoes of je kunt ze drogen tot appelchips!

Bewaren

Appels kun je het beste bewaren op een koele plaats of in de koelkast. Daar blijven ze tot wel 4 weken goed. Zorg dat je een appel niet laat vallen. Dat geeft
bruine plekken!

Banaan

Bananen groeien aan een plant met grote bladeren. Ze houden van een warme omgeving. De meeste bananen komen dan ook uit verre landen als
Colombia, Costa Rica en Honduras. Bananen zitten vol natuurlijke suikers (fructose, sucrose en glucose) en zetmeel. Dankzij deze combinatie krijg je na het eten van een banaan meteen een stoot gezonde energie.

Familie

De banaan hoort bij de familie exota.

Wanneer

Bananen komen het hele jaar met de boot naar Nederland.

Leuk om te weten

Bananen zijn krom omdat ze in een grote tros hangen en allemaal zo recht mogelijk naar boven willen groeien. Voor ze omhoog kunnen groeien, moeten ze
dus eerst een klein bochtje nemen.
Als je wilt dat bananen sneller rijp worden, kun je ze het best in een papieren of plastic zak doen met wat
kleine gaatjes. Of leg ze dichtbij ander fruit op de fruitschaal.

Bereiden

Banaan is heerlijk op een tosti, of gebakken bij nasi of bami.
Ook lekker: plakjes banaan met pindakaas op je boterham.
Zijn je bananen overrijp? Je hoeft ze niet weg te gooien. Maak er bananenmoes van.
Bananenmoes kun je bijvoorbeeld gebruiken als vervanger van ei in bijvoorbeeld pannenkoeken.

Bewaren

Bananen kunnen niet tegen kou. Bewaar ze dus niet in de koelkast, maar op een koele plek. Dan zijn ze
ongeveer 2-6 dagen houdbaar. Onrijpe bananen rijpen op de fruitschaal na. Afhankelijk van de soort duurt dit 1 tot 4 dagen.

Bessen

Er zijn veel verschillende soorten bessen. In de zomer komen de meeste bessen gewoon uit Nederland. Je kunt niet zomaar zelf bessen buiten plukken om op te eten, want deze kunnen giftig zijn. In de winkel zijn veel verschillende soorten bessen te koop, zoals de blauwe bes, de bosbes, de aalbes, de zwarte bes en de kruisbes.

Familie

De bessen horen bij de familie zacht fruit.

Wanneer

De meeste bessen groeien maar een paar maanden in de zomer. In andere maanden komen ze uit de kas of komen ze met het vliegtuig uit andere warmere landen.

Bereiden

Bessen smaken heerlijk in kwark. Je kunt de bessen heel gebruiken, bijvoorbeeld als versiering of je kunt ze fijnprakken.

Bewaren

Bessen zijn, net als al het andere zacht fruit, maar kort houdbaar. Je kunt ze 1-2 dagen in de koelkast bewaren. Is er een bes bij die niet meer goed is?
Haal deze dan direct weg. Anders tast die de andere bessen ook aan.

Bewaren

Vers fruit kun je maar kort bewaren. Daarom is het belangrijk dat je voorzichtig met fruit omgaat. Zo blijft het langer goed.
Fruit kun je langer bewaren als je het in de koelkast stopt. Doe dat niet met tropisch fruit zoals ananas, bananen, mango’s en papaja’s. Die houden van warmte. In de koelkast krijgen deze vruchten waterige plekken in de schil en gaan ze snel rotten.
Fruit dat niet goed rijp is, kun je wel beter buiten de koelkast laten rijpen. Fruit zoals aardbeien, frambozen en kersen zijn beter houdbaar wanneer het kroontje en steeltje niet verwijderd worden. Het is het beste om verschillende soorten fruit apart van elkaar te bewaren, bijvoorbeeld door ze in een afgesloten papieren zak te doen. Appels, bananen, peren en perziken maken namelijk een stofje dat ervoor zorgt dat andere vruchten sneller kunnen bederven.
Voorgesneden fruit en fruitsalades zijn maar kort houdbaar. Je moet het altijd in de koelkast bewaren. In een dichte verpakking zijn ze te bewaren tot de houdbaarheidsdatum op de verpakking. Geopende verpakkingen kunnen hooguit 1 dag bewaard worden. Fruit in blik of een glazen pot is heel lang houdbaar.

Biologisch

Op sommige fruitsoorten zie je in de winkel “biologisch” staan. Dit betekent dat de kweker zich aan speciale regels heeft gehouden. Zo mogen er bij biologisch fruit bijvoorbeeld geen kunstmatige bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Ook moet het fruit zo in de grond worden geteeld, dus bijvoorbeeld niet op water of op een niet-natuurlijke ondergrond.

Bramen

Bramen groeien aan een struik vol scherpe stekels. Rijpe bramen zijn zo donkerblauw dat ze bijna zwart lijken. Ze bestaan uit allemaal kleine, sappige bolletjes.

Familie

Bramen horen bij de familie zacht fruit.

Wanneer

Nederlandse bramen zijn te krijgen in augustus en september in het seizoen. In andere maanden komen ze uit de kas. Of ze komen met de vrachtwagen uit
Zuid-Europa. Als bramen uit landen komen die nog verder weg zijn, komen ze met het vliegtuig.

Leuk om te weten

Bramen kun je ’s zomers vaak in het wild plukken. Langs de kant van de weg of in het bos bijvoorbeeld.

Bereiden

Er lekker: bramensap door je toetje! Bramen zijn ook erg lekker in een salade, bijvoorbeeld met kiwi en ananas.

Bewaren

Bramen zijn heel kwetsbaar. Je bewaart ze in de koelkast, uitgespreid op een bordje. Ze zijn dan 1-2 dagen houdbaar. Bramen kun je ook invriezen. Dan zijn ze tot wel 12 maanden houdbaar.

Brood

Heb je wel eens gedacht aan fruit op je brood? Snijd er bijvoorbeeld plakjes van op je brood. Denk aan plakjes banaan op brood. Ook lekker: kaas met plakjes appel.

Bruin worden

Wist je dat sommige fruitsooorten snel bruin worden als je het hebt geschild? Bijvoorbeeld appel, peer, banaan en perzik. Een scheutje citroensap zorgt ervoor dat het fruit niet verkleurt.

Carambola

Deze vrucht heet ook wel stervrucht, omdat plakjes carambola op een ster lijken. De carambola groeit aan een kleine boom met fijne bladeren. De smaak is fris zoetzuur. Carambola’s groeien in warme landen, zoals Maleisië, tropisch Afrika en Brazilië.

Familie

De carambola hoort bij de familie exoten.

Wanneer

Carambola komt uit warme landen en komt met het vliegtuig naar Nederland.

Bereiden

Je kunt de carambola met schil en al eten. Als je er plakjes vanaf snijdt, krijg je mooie sterren. Deze kun je gebruiken om het bord mooi te versieren voor
je het opdient. Of je kunt een ster op de rand van een glas drinken steken. Ook wordt carambola gebruikt in vruchtensalades of in een groentensalade.

Bewaren

Bewaar carambola bij voorkeur buiten de koelkast. Je kunt hem dan ongeveer 7 dagen bewaren. Als hij al helemaal rijp is kun je hem eventueel een paar dagen in de koelkast bewaren.

Citroen

Citroen is een citrusvrucht die groeit aan een boom, net als de sinaasappel. Citroenen hebben een dikke, gele schil en het vruchtvlees smaakt behoorlijk zuur. In citrusvruchten zit veel vitamine C.

Familie

De citroen hoort bij de familie citrusvruchten.

Wanneer

Citroenen groeien goed in warme landen. Daar groeien ze bijna het hele jaar. Veel citroenen in onze winkels komen uit Spanje. Citroenen uit Zuid-Europa
komen met de vrachtwagen naar Nederland. Als ze van nog verder komen, komen ze met de boot.

Bereiden

Citroen geeft een frisse smaak aan veel gerechten. Bij veel drankjes is het ook lekker er een schijfje citroen in te doen. Dat staat ook leuk als versiering!
Ook de schil van een citroen kun je gebruiken. Bijvoorbeeld in een salade of door de yoghurt.

Bewaren

Je kunt citroenen het beste op een koele plek buiten de koelkast bewaren of op de fruitschaal.

Dadel

Dadels zijn de vruchten van palmbomen. Het is één van de eerste vruchten ter wereld die werden verbouwd. Dadels zijn ongeveer vijf centimeter lang en hebben een gladde, bruinrode schil. In het midden zit een langwerpige harde pit. De meeste dadels die in Nederland worden verkocht zijn gedroogde dadels. Die smaken wat zoeter dan verse dadels.

Familie

De dadel hoort bij de familie steenvruchten.

Wanneer

Dadels groeien niet in Nederland. Verse dadels zijn te koop van oktober tot en met januari en komen dan met de boot uit Israël of Tunesië. De rest van het jaar zijn ze vooral gedroogd te koop.

Leuk om te weten

Aan één palmboom kan wel 80 tot 100 kilo aan dadels groeien. Dadels zitten vol voedingsstoffen. Daarom noemden nomaden de vrucht vroeger het brood van de woestijn.

Bereiden

Middenin een dadel zit een pit. Snij de vrucht over de lengte in en haal de pit eruit. Dadels met zuivelspread en walnoten zijn een echte lekkernij. Ook zijn stukjes door een salade lekker. Als de schil wat taai is, kun je deze eerst verwijderen. Je kunt ook stukjes meebakken in een brood of zelfs in gehakt. Dadels worden veel gebruikt in Marokkaanse gerechten, bijvoorbeeld met lamsvlees in een Tajine.

Bewaren

Verse of ontdooide dadels zijn 2 dagen houdbaar in een plastic zakje in de koelkast. Gedroogde dadels zijn lang houdbaar, wel maanden. Bewaar ze op een
droge, koele plek.

Druif

Druiven zijn ovale vruchten die in trossen aan een wijnstok groeien. Er bestaan blauwe en witte druiven. Witte druiven heten wel zo, maar zijn eigenlijk geelgroen van kleur. In veel druiven zitten in het midden kleine pitjes. Al zijn er in de winkel vaak ook druiven zonder pitten te koop.

Familie

Druiven horen bij de familie zacht fruit.

Wanneer

Druiven kunnen ’s zomers prima groeien in Nederland. Toch komen de meeste druiven in de winkels uit landen waar de zon meer schijnt. Daar worden de druiven lekker zoet van. Ze komen met de vrachtwagen of de boot naar Nederland.

Leuk om te weten

Veel van de totale druivenoogst op de wereld wordt gebruikt om wijn van te maken.
Van druiven wordt nog meer gemaakt, rozijnen bijvoorbeeld. Dat zijn ingedroogde druifjes.

Bereiden

Druiven zijn lekker om zo uit de hand te eten. Ze smaken heerlijk in een bowl of in een salade. Maar je kunt ze ook gebruiken om een gerecht
mooi mee te versieren. Druiven smaken ook heerlijk op brood. Smeer bijvoorbeeld je boterham in met zuivelspread en doe er dan gehalveerde druiven op. Smullen maar!

Bewaren

Je kunt druiven het beste koel bewaren. In de koelkast blijven ze ongeveer een week goed. Je kunt ze het beste onafgedekt op een bord leggen. Je kunt
ze ook goed in de diepvries in een gesloten plastic zakje of bakje bewaren. Ze zijn dan wel 8 tot 10 maanden houdbaar.

Exotisch

Wist je dat veel fruitsoorten in de winkel niet uit Nederland komen? Sommige fruitsoorten komen van ver weg. Heb je wel eens gehoord van pitahaya, vijgen of mango? Lekker om mee af te wisselen. Wel kost het veel energie om dit fruit naar Nederland te vervoeren. Dat is vaak niet zo goed voor het milieu. Zorg er daarom voor dat je ook fruit eet dat meer uit de buurt komt.

Familie

Alle soorten fruit kun je onderverdelen in vier verschillende soorten families:

• De familie Exoten, zoals ananas, banaan, lychee, guave en kiwi. Dit zijn soorten die in warme landen groeien. Deze soorten kunnen niet zo goed tegen de kou. Je kunt ze beter niet in de koelkast bewaren.
• De familie Zacht fruit, zoals bramen, bessen, aardbeien en druiven. De naam zegt het al: dit zijn zachte soorten fruit. Je moet er voorzichtig mee omgaan, want ze beschadigen snel. Ook kun je ze meestal niet zo lang bewaren.
• De familie Steenvruchten, zoals perzik, pruim, dadel, kers en mango. Dit zijn vruchten waarin één harde, steenachtige pit in zit.
• De familie Citrusfruit, zoals sinaasappel, mandarijn, citroen en limoen.
• De familie Pitvruchten, zoals appel en peer. In deze vruchten bevinden zich meerdere zaden of pitten. Daarom noemen we ze Pitvruchten.

Feest

Feestje? Trakteer lekker met fruit! Heb jij wel eens met fruit getrakteerd? Kijk maar op de website van het Voedingscentrum voor leuke recepten.

Framboos

Frambozen zijn rozerode tot donkerrode vruchten die groeien aan een struik. Net als aardbeien zijn het echte zomervruchten. Frambozen zijn lekker sappig en zoet en lijken op bramen. Ze bestaan namelijk ook uit allemaal kleine bolletjes.

Familie

Frambozen horen bij de familie zacht fruit.

Wanneer

In Nederland loopt het frambozenseizoen van juni tot en met september. In januari tot en met mei komen veel frambozen met de vrachtwagen uit Spanje. In andere maanden komen ze vaak met het vliegtuig van ver weg.

Leuk om te weten

Al in de Middeleeuwen werden frambozen geteeld. Meestal in tuinen van kastelen en kloosters.

Bereiden

Frambozen zijn heerlijk door de yoghurt. Ook lekker: frambozensaus bij een vleesgerecht!

Bewaren

Het beste kun je frambozen bewaren in de koelkast, uitgespreid op een bord. Ze zijn dan 1 tot 2 dagen houdbaar. Je kunt ze ook invriezen. Ze zijn dan tot wel 12 maanden houdbaar.

Garneren

In een restaurant zorgt de kok er voor dat het bord er heel mooi uit ziet. Hij legt er bijvoorbeeld een schijfje sinaasappel bij of maakt een mooi figuurtje van aardbeien. Dit versieren noem je ook wel garneren.

Granaatappel

De granaatappel groeit aan een boom van ongeveer 8 meter hoog. Een granaatappel is een prachtige rode vrucht die ongeveer zo groot is als een sinaasappel. In de granaatappels zitten heel veel pitjes: de granaatappelpitten.

Familie

De granaatappel hoort bij de familie exoten.

Wanneer

In Nederland kun je het hele jaar door granaatappels krijgen. Van september tot februari komen ze vaak uit Italië of Spanje met de vrachtwagen. In de andere maanden komen ze meestal van nog verder met de boot.

Leuk om te weten

Vroeger dacht men dat je door het eten van granaatappels altijd jong zou blijven.

Bereiden

Om de granaatappel op te eten snijd je hem eerst open en trek je hem uit elkaar. De witte vliesjes moet je verwijderen. Deze smaken niet lekker. Je kunt een
granaatappel, net als een sinaasappel, ook uitpersen. Het sap kun je lekker drinken. Ook kun je de pitten gebruiken om gerechten te versieren. Bijvoorbeeld op de couscous of in een salade.

Bewaren

Granaatappels kun je in de koelkast ongeveer een week bewaren. Als hij nog niet helemaal rijp is, kun je hem buiten de koelkast rijper laten worden.

Grapefruit

De grapefruit lijkt veel op de sinaasappel. De smaak is zuur en bitter. De grapefruit groeit aan een plant die meestal 5-6 meter hoog is.

Familie

De grapefruit hoort bij de familie citrusvruchten.

Wanneer

Een groot deel van de grapefruits komt met de boot uit Amerika. Ook komen ze vaak met de boot uit Israël. Ze zijn in Nederland het hele jaar door
verkrijgbaar.

Bereiden

Veel mensen vinden een grapefruit lekker om zo te eten. De vliesjes van een grapefruit zijn stevig en minder lekker om te eten. Snij een grapefruit daarom door midden en eet het vruchtvlees met een lepeltje eruit. Vind je het niet erg om de vliesjes te eten, dan kun je hem ook in partjes eten. Net als een sinaasappel. Grapefruits worden vaak ook verwerkt in toetjes, zoals een mousse of sorbet. Ze smaken ook lekker in een salade.

Bewaren

Bewaar grapefruits buiten de koelkast. Je kunt ze tot ongeveer 2 weken bewaren.

Guave

Een guave komt oorspronkelijk uit Midden-Amerika. De vorm lijkt een beetje op een peer. Meestal heeft hij een groene of gele schil. De smaak is zoetzuur. Guaves groeien aan struikvormige bomen.

Familie

De guave hoort bij de familie exoten.

Wanneer

De guave is het hele jaar door te koop. Hij komt met de boot uit tropische landen, zoals Zuid-Afrika, Thailand en Mexico.

Bereiden

Een guave moet je schillen. Meestal worden de pitjes verwijderd voordat de vrucht wordt gegeten. Guave is net als ander fruit lekker om zo te eten. Ook smaakt het lekker in blokjes door een vruchtensalade met ananas, appel en mango. Je kunt ze ook fijn maken en zeven en verwerken tot een saus. Ook is het lekker om guave in blokjes mee te bakken bij kipfilet.

Bewaren

Bewaar de guave altijd buiten de koelkast. Hij is rijp als het vruchtvlees bij een zachte vingerdruk wat meegeeft. Als hij nog niet rijp is, kun je hem nog 2-3
dagen op de fruitschaal liggen.

Hangop met fruit

Een ouderwets gerecht is hangop met fruit. Hoe maak je hangop? Neem een zeef. Pak een schone theedoek en maak deze nat onder de kraan. Even uitwringen en leg de theedoek dan in de zeef. Zet de zeef in een pan. De zeef mag de onderkant van de pan niet raken. Schenk de yoghurt in de theedoek en doe er plastic keukenfolie over. Zet de zeef met yoghurt een paar uur in de koelkast. Het water loopt nu uit de yoghurt en komt in de pan. Wat overblijft in de theedoek is de hangop. Je kunt hier een klein beetje poedersuiker door doen. Doe de hangop in een glaasje en doe er wat fruit bij. Smullen maar! Kijk ook maar eens op http://www.hangopmaken.nl.

IJs van fruit

Heb je een feestje? Dan kun je fruitijs maken. Snij wat van je favoriete fruit in kleine blokjes. Stop de blokjes in een zakje. Laat het zakje een nachtje in de vriezer liggen. De volgende dag kun je de blokjes in een blender stoppen. Jouw eigen fruitijs is klaar!

Jaargetijde

Aardbeien en kersen groeien alleen in de zomer in Nederland. Koop je deze vruchten in de winter in de winkel? Dan komen ze vaak uit een ander warm land. Dat is niet zo goed voor het milieu. Het kost veel energie om het fruit hierheen te brengen. Vooral bij zacht fruit zoals aardbeien, kersen en bramen kost dit veel energie. Ze moeten namelijk met het vliegtuig naar Nederland komen. Ander fruit uit warme landen, zoals sinaasappels en bananen, komen ook van ver. Maar die kunnen met de boot komen, omdat ze minder snel bederven. En een boot kost weer minder energie dan een vliegtuig. Wil je in de winter fruit kopen dat vriendelijk is voor het milieu? Kies dan bijvoorbeeld voor: appel, banaan, grapefruit, limoen, mandarijn, sinaasappel of peer. Wil je meer weten? Bekijk dan werkblad 15 van de Smaakmissie Fruit.

Kaki

Kakifruit lijkt een beetje op een tomaat. Deze fruitsoort groeit aan hoge bomen en worden ook wel sharonfruit genoemd. Deze naam komt van een plek in Israël waar deze vruchten groeien. De smaak is erg zoet en lijkt op die van abrikozen.

Familie

Kakifruit hoort bij de familie exoten.

Wanneer

Kakifruit is van november tot en met maart verkrijgbaar in Nederland. Ze komen met de vrachtwagen uit Spanje of per boot uit Israël.

Bereiden

Je kunt de vrucht eventueel schillen of uitlepelen, maar ook zo uit de hand eten. Het is heerlijk om partjes kakifruit in een vruchtensalade met kiwi of in een salade met noten en kaas te doen. Het wordt ook veel in toetjes gebruikt.

Bewaren

Als kakifruit een oranjebruine schil heeft is hij rijp. Je kunt de rijpe vrucht tot 3 dagen in de koelkast bewaren. Als hij nog niet helemaal rijp is, kun je hem
buiten de koelkast verder rijp laten worden.

Kers

Kersen groeien in trosjes aan een boom. Ze hebben, net als pruimen, een flinke, harde pit in het midden. De meeste kersen die we kennen zijn rood of een beetje paarsrood, maar er bestaan ook gele kersen.

Familie

De kers hoort bij de familie steenvruchten.

Wanneer

Nederlandse kersen (meestal uit de Betuwe) zijn rijp in juni en juli. De rest van de zomer komen ze met de vrachtwagen uit warmere landen als Griekenland of Spanje. In andere maanden komen ze vanuit hele verre landen met het vliegtuig.

Leuk om te weten

Kersenpitten worden regelmatig gebruikt om in kussens te stoppen. Als je zo’n kersenpitkussen warm maakt, blijven de pitjes lang warmte afgeven. Zo kun je je spieren warm houden als je bijvoorbeeld spierpijn hebt.

Bereiden

Kersen kun je lekker zo uit het vuistje eten. Let op: middenin zit een pit. Deze kun je niet eten. Dit geldt ook voor het steeltje. Met kersen kun je van alles. Als je ze verwerkt in een gerecht moet je ze wel eerst ontpitten. Je kunt van kersen jam maken of een lekkere saus bij je avondeten. Ze worden ook vaak gebruikt om een toetje mee te versieren.

Bewaren

Je kunt kersen het best op een koele plek bewaren. Ze blijven dan 3 dagen goed. In de diepvries kun je ze tot wel 12 maanden
bewaren.

Kiwi

De kiwi is een ovale vrucht van ongeveer zeven centimeter lang. Iets groter dan een kippenei. De schil is groenbruin en een beetje behaard. Kiwi’s
groeien aan een struikachtige klimplant die goed kan groeien in subtropische gebieden. Het vruchtvlees van de meeste kiwi’s is groen, in het midden is de kiwi wit met kleine, zwarte, eetbare pitjes. Er bestaan ook gele kiwi’s. Die zijn wat steviger dan groene kiwi’s en smaken iets frisser. Kiwi’s zijn rijk aan vitamine C.

Familie

De kiwi hoort bij de familie exota.

Wanneer

In Nederland is de kiwi het hele jaar te krijgen. Ze komen steeds uit een ander deel van de wereld. Soms komen ze met de boot uit Nieuw-Zeeland, soms uit Chili en van november t/m maart met de vrachtwagen uit Italië.

Leuk om te weten

De kiwi komt oorspronkelijk uit China. In Nieuw-Zeeland kreeg deze zoete vrucht de naam kiwi, omdat daar een loopvogel voorkwam waarvan het lijf leek op deze harige vrucht. In kiwi zit een stofje dat eiwitten afbreekt. Daardoor worden melkproducten waterig als je er verse kiwi in doet en wordt gelatine niet stijf.

Bereiden

De schil van een gewone kiwi kun je niet eten. Haarloze minikiwi’s en gele kiwi’s kun je met schil en al eten. Kiwi’s zijn lekker om uit te lepelen.

Bewaren

Bewaar kiwi's die nog niet rijp zijn op een fruitschaal, zo kunnen ze narijpen. Rijpe kiwi’s kun je ongeveer 2-6 dagen op een koele plek bewaren. Onrijpe kiwi’s blijven in de koelkast 1 tot 3 weken goed.

Koken

Fruit hoef je niet altijd rauw te eten. Je kunt er ook warm mee koken. Heb je wel eens gehoord van een fruitsoep? Of een ovengerecht met fruit? Van fruit kun je ook appelmoes of jam maken. Doe dat alleen niet te vaak, want de meeste mensen doen daar ook veel suiker bij.

Kweepeer

De laatste jaren zie je in Nederland steeds vaker de Kweepeer verschijnen. Ze groeien veel in Zuid-Europa en Japan, maar worden ook in Nederland geteeld. Kweeperen groeien aan struiken of bomen die wel 8 meter hoog kunnen worden. Kweeperen ruiken heerlijk friszuur en worden daarom wel als natuurlijke luchtverfrisser gebruikt.

Familie

De kweepeer hoort bij de familie pitvruchten.

Wanneer

Kweeperen zijn verkrijgbaar vanaf oktober tot februari. Soms komen ze uit Nederland. Ze komen ook wel met de vrachtwagen uit Zuid-Europa of met de boot uit Japan.

Bereiden

Rauw is een kweepeer veel te hard en te zuur om te eten. Je moet hem daarom bewerken. Net als bij een appel kun je de vrucht in vieren snijden en de pitten en het klokkenhuis verwijderen. Ze worden vaak gekookt tot een moes of er wordt jam van gemaakt. Je kunt ze ook bakken in de oven, met een vulling van noten en rozijnen.

Bewaren

Je kunt kweeperen het beste bewaren op een koele en droge plaats. Ze zijn tot wel 2 maanden houdbaar.

Land of streek

Fruit dat in Nederland wordt gekweekt is meestal goed voor het milieu. Omdat er weinig energie nodig is om het naar Nederland te vervoeren. Maar je kunt er zelfs op letten of fruit bij jou uit de buurt komt. Zo is er nog minder vervoer nodig!

Limoen

Een limoen is een kleine, ronde, lichtgroene citrusvrucht die groeit aan een boom, net als een sinaasappel of citroen. De schil van een limoen is dun. Het vruchtvlees van een limoen is geuriger en sappiger dan dat van een citroen. Citrusvruchten zijn rijk aan vitamine C.

Familie

De limoen hoort bij de familie citrusvruchten.

Wanneer

Limoenen groeien vooral goed in warme landen. Daar groeien ze bijna het hele jaar. Veel limoenen die in onze winkels liggen komen met de vrachtwagen uit Spanje. Als ze uit nog verdere landen komen, komen ze met de boot.

Leuk om te weten

Ook de schil van een limoen kun je gebruiken, bijvoorbeeld in een salade of door de yoghurt.

Bereiden

In de zomer is het lekker wat plakjes limoen en ijsklontjes in een kan water te doen. Limoen is ook erg lekker in een witlofsalade.

Bewaren

Je kunt limoenen het beste buiten de koelkast bewaren. Dan is de smaak het beste. In de koelkast blijven limoenen wel 2 weken goed maar kunnen ze wel wat van hun smaak verliezen.

Lychee

De lychee is een exotische vrucht. Hij is ongeveer even groot als een pruim. De schil is groengeel en lijkt een beetje op de schil van een sinaasappel of citroen. Lychees groeien in trossen van 5 tot 30 stuks aan bomen die wel 20 meter hoog kunnen worden. In de vrucht zit een pit die niet eetbaar is.

Familie

De lychee hoort bij de familie exota.

Wanneer

In Nederland is de lychee een groot deel van het jaar te krijgen. Ze komen met het vliegtuig uit verschillende delen van de wereld. In december tot en met februari komen ze uit Madagaskar en Zuid-Afrika. In mei en juni komen ze uit Thailand. En in juni tot en met september uit Israël.

Bereiden

Hoe eet je een lychee? Druk met twee duimen op het midden, zodat de schil openbreekt. Pel de vrucht en verwijder de langwerpige, glimmende pit. Die is niet eetbaar. Ze zijn heerlijk om zo te eten of bijvoorbeeld in een witlofsalade. Het sap van de lychee kun je heerlijk verwerken in vlees- of visgerechten.

Bewaren

Je kunt lychees het beste op een koele plek bewaren. Ze zijn dan ongeveer een week houdbaar. In de koelkast zijn ze ongeveer 2 weken houdbaar maar verliezen ze wel eerder hun smaak. In de diepvries zijn ze tot wel 12 maanden houdbaar.

Mals

Met fruit waar veel zuur in zit kun je vlees mals of zacht maken. Bijvoorbeeld met citroen, limoen of ananas. Doe het sap van de vrucht, bijvoorbeeld samen met kruiden, bij het vlees en laat het een paar uur intrekken. Door het zuur uit het sap wordt het vlees malser.

Mandarijn

De mandarijn is net als de sinaasappel en citroen een citrusvrucht die groeit aan een boom. Citrusfruit is rijk aan vitamine C. De kleur van mandarijnen kan verschillen van dieporanje tot meer groengeel. Mandarijnen zijn kleiner en zoeter dan sinaasappels. Ze zijn ook makkelijker te schillen.

Familie

De mandarijn hoort bij de familie citrusvruchten.

Wanneer

Mandarijnen liggen vooral van oktober tot mei in de winkel. Ze komen dan meestal met de vrachtwagen uit Spanje of met de boot uit Marokko.

Leuk om te weten

Mandarijnen worden vaak gebruikt als traktatie op school, omdat bijna iedereen ze lekker vindt en je ze leuk kunt versieren.

Bereiden

Mandarijnen kun je lekker zo eten en zijn makkelijk mee te nemen. Even pellen en je kunt ze zo opeten. Ze smaken lekker in salades of door de yoghurt.

Bewaren

Je kunt mandarijnen het beste buiten de koelkast, op een koele donkere plaats bewaren. Ze zijn dan tot ongeveer 10 dagen houdbaar.

Mango

De mango is een grote vrucht (meestal net iets groter dan een sinaasappel) die groeit aan de mangoboom. In het midden zit een grote, harde, platte pit die je moeilijk van het vruchtvlees af krijgt. Het vruchtvlees van een rijpe mango is zacht en sappig en heeft een lichtoranje kleur.

Familie

De mango hoort bij de familie steenvruchten.

Wanneer

Onze mango’s komen met de boot van over de hele wereld. Daarom is er geen speciaal mangoseizoen.

Leuk om te weten

De mangoboom is de grootste fruitboom ter wereld. Hij kan wel 30 tot 40 meter hoog worden. Eén mango kan wel twee kilo wegen. In India geloven ze dat het helpt tegen de hik als je aan de bladeren van een mangoboom ruikt. Ze zeggen daar ook dat je liefdesverdriet verdwijnt als je aan mangobloemen ruikt.

Bereiden

Voordat je de mango eet moet je hem eerst schillen. Middenin zit een grote pit die verwijderd moet worden. Mango smaakt heerlijk op brood met een plakje kipfiliet. Of in een vruchtensalade met bijvoorbeeld ananas, sinaasappel, banaan en geraspte kokos.

Bewaren

Een mango kun je het beste buiten de koelkast bewaren op een koele plek. In de diepvries kun je stukjes mango wel tot 12 maanden bewaren.

Meloen

Er bestaan veel verschillende meloenen, zoals galiameloenen, honingmeloen en watermeloen bijvoorbeeld. Wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze heerlijk sappig en zoet zijn. De meloen is familie van de komkommer en de pompoen. Een meloen groeit aan een klimplant met grote bladeren. Aan één stengel kunnen meerdere meloenen groeien.

Familie

De meloen hoort bij de familie exota.

Wanneer

Meloenen liggen het hele jaar in de winkels. Al zijn er soorten, zoals de frisse watermeloen, die we vooral eten in de zomer. Meloenen komen met de boot uit verschillende warme landen.

Leuk om te weten

Een meloen bestaat voor het grootste gedeelte uit water en is dus een lekkere dorstlesser.
Een meloen kan wel 2,5 kilo wegen.

Bereiden

Als je een meloen wilt klaarmaken, snijd deze dan door. Verwijder de pitten. Je kunt de meloen uit de schil eten of je snijdt de schil er eerst vanaf. Je kunt een meloen ook uithollen en vullen met allemaal vruchtjes. Het is ook erg lekker in een salade.

Bewaren

Je kunt een meloen het beste buiten de koelkast bewaren. Hij is dan een paar dagen houdbaar. Stukjes en partjes meloen moet je wel afgedekt in de koelkast bewaren. Ook een watermeloen kun je het beste in de koelkast bewaren. In de diepvries zijn stukjes meloen tot wel 12 maanden houdbaar.

Milieu

Als je fruit koopt kun je op een paar dingen letten, zoals het seizoen en waar het vandaan komt. Met deze tips denk je hierbij aan het milieu:
1. Kies seizoensproducten, dan is de kans kleiner dat het product uit een verwarmde kas of uit een ver land komt.
2. Probeer iets anders te kiezen dan producten die kwetsbaar zijn en makkelijk kunnen bederven, en die uit overzeese landen komen. Deze producten komen met het vliegtuig, dat is niet goed voor het milieu. Ook hebben deze producten vaak vrij veel verpakkingsmateriaal nodig voor bescherming.
3. Koop in de winter geen vers zachtfruit, omdat het dan vaak met het vliegtuig komt of wordt verbouwd in een verwarmde kas.
4. Appels en peren kun je het hele jaar kopen. Ook ander stevig fruit kun je het hele jaar door kopen. Maar, weet dat bij tropische fruitsoorten meerdere dingen aan de hand kunnen zijn, van milieuproblemen tot slechte arbeidsomstandigheden voor de werknemers.
5. Let op keurmerken: sommige keurmerken zoals On the way to Planet Proof en het Eko keurmerk stellen extra voorwaarden rondom duurzaamheid. Er zijn meer regels waaraan de producten moeten voldoen. In de keurmerkenwijzer check je alle keurmerken op groente en fruit.

Wat betekent dit allemaal voor het milieu?
Het verbouwen van fruit, de verpakking en het vervoer: het kost allemaal veel energie en grondstoffen. Bij de productie van fruit komen broeikasgassen vrij, dat is slecht voor het milieu. Er zijn een hoop dingen waar je rekening mee kunt houden. Het is best ingewikkeld. Het is het allerbeste om fruit uit de buurt te eten en uit het seizoen. Alle groente- en fruitsoorten hebben een periode in het jaar waarin ze klaar zijn om te oogsten. In Nederland zijn dat bijvoorbeeld aardbeien in de zomer. In de periode dat ze worden geoogst en verkocht, zijn het seizoensproducten. Deze soorten belasten het milieu het minst omdat ze buiten groeien. De natuur zorgt ervoor dat alles goed kan groeien. Ook hoeven producten uit Nederland maar een klein stuk te worden vervoerd naar de winkel. Er is dus weinig energie en brandstof nodig. In Nederland wordt ook buiten het seizoen fruit geteeld. Dat gebeurt in kassen, wat veel energie kost. Dat is niet zo goed voor het milieu.

Verder zijn er producten die uit het buitenland komen. Dat zijn geen Nederlandse seizoensproducten. Toch kunnen deze soorten groente en fruit een lage milieubelasting hebben, omdat het weinig energie kost om deze producten te verbouwen en te vervoeren. Een voorbeeld is Zuid-Europa (o.a. Spanje). De zon schijnt vaak, er is alleen wel wat meer water nodig. Het is wat verder rijden naar de Nederlandse winkels, maar vaak komt het in grote aantallen, wat weer minder slecht is voor het milieu. Fruit kan ook geteeld worden op akkers ver weg. Bijvoorbeeld in Zuid-Amerika of Afrika. Deze producten zijn slechter voor het milieu, omdat ze naar Nederland moeten worden vervoerd.

Sommige fruitsoorten uit het buitenland kunnen niet met de boot komen. Dat geldt voor soorten die je niet zo lang kunt bewaren, bijvoorbeeld frambozen of aardbeien uit het buitenland. Zij komen met het vliegtuig en kosten veel energie. Die kun je dus beter niet te vaak kiezen. Er zijn ook fruitsoorten van ver weg die toch een goede keuze zijn. Bananen bijvoorbeeld groeien in warme en vochtige gebieden. De teelt kost weinig energie en water. En omdat deze producten vaak in grote aantallen en per boot naar Nederland komen, is de milieubelasting vrij laag.

Bron: Milieu centraal & Voedingscentrum.

Mondgevoel

Niet alleen de smaak bepaalt of je iets lekker vindt. Ook hoe het voelt in je mond. Voelt het bijvoorbeeld sappig, korrelig of glad? Dat noem je mondgevoel.

Nectarine

De nectarine lijkt veel op de perzik. Het velletje van de nectarine is glad en de vrucht is minder kwetsbaar dan een perzik. Daarom eten veel mensen liever een nectarine dan een perzik.

Familie

De nectarine hoort bij de familie steenvruchten.

Wanneer

Nectarines groeien in warme landen, zoals Italië, Spanje en Chili en zijn bijna het hele jaar te krijgen. Ze komen met de vrachtwagen of met de boot naar Nederland.

Leuk om te weten

De nectarine is ontstaan vanuit de perzik. Helemaal spontaan, zonder dat er een wetenschapper of veredelaar mee aan het werk is geweest.

Bereiden

Nectarines kun je met schil en al opeten, net als een appel. Je kunt de nectarine natuurlijk ook schillen. Middenin zit een pit. Deze kun je niet eten. Nectarines smaken lekker in een salade, bijvoorbeeld met mozarella of aardbei.

Bewaren

Bewaar nectarines op een koele plaats. Ze zijn dan tot ongeveer 3 dagen houdbaar. In de koelkast kun je ze ongeveer een week bewaren. Maar de smaak wordt dan wel minder.

Ontbijt

Fruit gaat er ’s ochtends altijd wel in! Zo uit de hand of door de yoghurt!

Op smaak brengen

Wat blaadjes munt op je fruit, ananas met mosterd of kaneel op je peer. Breng je fruit op smaak, bijvoorbeeld met kruiden of specerijen.

Papaja

De papaja is een echte tropische vrucht die vooral groeit in Azië, Midden-Amerika en Zuid- en Midden-Afrika. Een papaja is een vrucht van zo’n 15-20 cm lang en heeft een gladde groen-gele schil. Binnenin zitten allemaal zaadjes. Deze kun je drogen en als ‘peper’ gebruiken in gerechten.

Familie

De papaja hoort bij de familie exoten.

Wanneer

Papaja’s zijn in Nederland het hele jaar te krijgen. Ze komen met het vliegtuig uit Brazilië of Ecuador.

Bereiden

Halveer de papaja en verwijder met een lepel de zaadjes en de zaadlijsten. Beide helften kun je dan nog een keer doorsnijden. Je kunt daarna makkelijker de schil verwijderen. Besprenkel de vrucht eventueel met limoensap. Dat maakt de smaak van de papaja nog uitgesprokener. Papaja’s zijn lekker in een fruitsalade. Wil je eens iets anders? Een papaja kun je ook uithollen, vullen met groenten en bakken in de oven.

Bewaren

Een papaja kun je het beste buiten de koelkast bewaren. Stukjes papaja kun je in de diepvries tot wel 12 maanden bewaren. Als een papaja al helemaal rijp is kun je hem het beste op een koele plek, maar niet in de koelkast, bewaren.

Passievrucht

De passievrucht is een vrucht die groeit in warme landen. Hij groeit aan een klimplant. De leerachtige schil van deze vrucht is hard en glad en niet eetbaar. Binnenin zit lichtgeel vruchtvlees dat samen met de eetbare pitjes een frisse zoete smaak heeft.

Familie

De passievrucht hoort bij de familie exoten.

Wanneer

De passievrucht is het hele jaar verkrijgbaar. Van september tot en met december komt hij vaak met de vrachtwagen uit Spanje. De rest van het jaar komt de passievrucht van hele verre landen met het vliegtuig naar Nederland.

Bereiden

De schil van de passievrucht kun je niet eten. De pitten wel. Snijd de vrucht doormidden en lepel deze uit. Passievrucht wordt veel gebruikt in zomerse drankjes, toetjes of in yoghurt. Het smaakt ook heerlijk in een vruchten- of groentesalade.

Bewaren

Je kunt de passievrucht ongeveer 2-3 dagen buiten de koelkast bewaren.

Peer

Peren lijken veel op appels, maar hebben een langwerpige punt aan het ronde deel. Ze groeien aan een boom en in het midden zit een klokhuis met pitjes. Peren zijn zoeter en sappiger dan appels.

Familie

Peren horen bij de familie pitvruchten.

Wanneer

Nederlandse peren zijn bijna het hele jaar te krijgen. Net als appels worden ze, na de oogst in de herfst, bewaard in koelcellen waardoor ze lang goed blijven. Soms komen peren uit andere landen. Ze worden dan meestal per boot naar Nederland gebracht.

Leuk om te weten

Als een peer begint te groeien, groeit hij met de dikke kant naar boven. Pas als de peer te zwaar wordt voor het steeltje, kantelt hij langzaam naar beneden. Naast handperen bestaan er ook stoofperen. Die zijn kleiner en harder en kun je niet rauw eten. Pas als ze een tijdje zijn gekookt (gestoofd), zijn ze zacht.

Bereiden

Een peer kun je met schil en al eten. Het klokkenhuis eet je net als bij een appel niet op. Peren zijn heerlijk om zo te eten. Of heb je wel eens gedacht aan peer op brood?

Bewaren

Onrijpe peren kunnen prima rijpen op een fruitschaal. Als ze rijp zijn kun je ze ook tot nog 2 dagen in de koelkast bewaren. Stoofperen zijn op een koele plaats enkele weken houdbaar.

Perzik

De perzik heeft een zacht, aaibaar velletje dat je kunt eten. In het midden van het zoete, zachte vruchtvlees zit een harde pit.

Familie

De perzik hoort bij de familie steenvruchten.

Wanneer

Perziken zijn zomervruchten. In augustus en september komen ze met de vrachtwagen uit Frankrijk. In de andere maanden moeten ze wat verder reizen. Dan komen ze bijvoorbeeld met de vrachtwagen uit Griekenland of Spanje of met de boot vanuit Argentinië of Chili.

Leuk om te weten

De nectarine lijkt veel op de perzik. Dat komt omdat de nectarine is ontstaan vanuit de perzik. Zomaar vanzelf.

Bereiden

Perziken kun je met schil en al opeten, net als een appel. Sommige mensen vinden ze lekkerder zonder schil. De schil kun je er met een mesje makkelijk aftrekken. Middenin een perzik zit een pit, deze kun je niet eten. Perziken smaken lekker in gerechten met rijst en kerrie. Je kunt van perziken ook saus maken of het samen met kip in de oven doen. Van perzik kun je ook lekkere jam of een mousse maken. Een mousse is een luchtig toetje.

Bewaren

Bewaar perziken op een koele plaats. Ze zijn dan tot ongeveer 3 dagen houdbaar. In de koelkast kun je ze ongeveer een week bewaren. Maar de smaak wordt dan wel minder.

Pruim

Pruimen groeien aan een boom en zijn ongeveer zo groot als een klein kippenei. Ze hebben ook de vorm van een ei. Het vruchtvlees is sappig en stevig en in het midden zit een harde pit. Pruimen kunnen verschillende kleuren hebben: blauwzwart, rood of geel. Pruimen kun je met schil eten en zijn lekker zoet. Nederlandse pruimen staan bekend om hun goede smaak.

Familie

De pruim hoort bij de familie steenvruchten.

Wanneer

Nederlandse pruimen zijn te krijgen in augustus. De rest van het jaar komen ze vooral uit andere landen. In september, oktober en november komen ze met de vrachtwagen uit Frankrijk. Daarna maken ze een grotere reis met de boot.

Leuk om te weten

Pruimenbomen kunnen wel 7 meter hoog worden!

Bereiden

Een pruim kun je zo eten. Je hoeft hem niet te schillen. Wel oppassen voor de pit natuurlijk, die kun je niet eten. Pruimen zijn lekker om zo uit de hand te eten en kun je makkelijk meenemen. Ook smaken pruimen heerlijk in een jam. Vooral gele pruimen zijn hiervoorr geschikt. Ook zijn ze lekker in sauzen.

Bewaren

Je kunt pruimen het beste buiten de koelkast bewaren op een koele plek. Ze zijn dan tot ongeveer 5 dagen houdbaar. Pruimen die al helemaal rijp zijn kun je wel een paar dagen in de koelkast bewaren. In de diepvries zijn ze tot wel 12 maanden houdbaar.

Quiche

Heb je wel eens een quiche met fruit gegeten? Een quiche noem je ook wel hartige taart.

Raspen

Sommige soorten fruit kun je raspen. Bijvoorbeeld harde soorten, zoals appel en peer. Door veel gerechten is een beetje geraspte schil van een sinaasappel of citroen ook heel lekker. Dat geeft net wat meer smaak.

Salade

Een fruitsalade is erg lekker. Het ziet er door alle verschillende kleuren vaak mooi uit. Je kunt het bijvoorbeeld eten bij het ontbijt, de lunch, maar ook bij het avondeten of tussendoor. Je kunt fruit ook als zoete smaak toevoegen in een salade met veel groente. Een salade met groente noemen we rauwkost.

Sinaasappel

Sinaasappels zijn ongeveer zo groot als je vuist en hebben een feloranje schil. Net als citroen en mandarijn is de sinaasappel een citrusvrucht.
Sinaasappels groeien aan een boom en hebben meerdere pitjes in het midden. Het vruchtvlees kun je verdelen in partjes. Om al die partjes zit een (eetbaar) vliesje. Citrusfruit is rijk aan vitamine C.

Familie

De sinaasappel hoort bij de familie citrusvruchten.

Wanneer

Sinaasappels zijn het hele jaar te krijgen. Van november tot en met juni komen ze met de vrachtwagen uit Spanje of met de boot uit Marokko.
In de andere maanden komen ze bijvoorbeeld met de boot uit Egypte of Zuid-Afrika.

Leuk om te weten

Als sinaasappels aan de boom groeien zijn ze geelgroen van kleur. Pas als het ’s nachts wat kouder wordt, verandert de kleur van de schil naar oranje. De eerste sinaasappels kwamen uit China, vandaar dat ze China’s appels werden genoemd. Later veranderde dat in sinaasappel.

Bereiden

Sinaasappels zijn lekker zoals ze zijn. Dus gewoon pellen en opeten of uitpersen. De fijn geraspte schil geeft een lekkere smaak, bijvoorbeeld aan salades of sauzen. Partjes sinaasappel zijn lekker in allerlei koude en warme gerechten, bijvoorbeeld bij gebakken vis of eend.

Bewaren

Een sinaasappel bewaar je buiten de koelkast. Ze zijn dan 1-3 weken houdbaar.

Spreekwoorden

Er zijn veel spreekwoorden en uitdrukkingen waarin fruit voorkomt. Bijvoorbeeld:

• De appel valt niet ver van de boom (een kind heeft vaak dezelfde eigenschappen als zijn ouders)
• Appels met peren vergelijken (twee totaal verschillende dingen vergelijken)
• Ik peer hem (ik ga er vandoor)
• Iemand appels voor citroenen verkopen (iemand bedriegen)
• Hij zit met de gebakken peren (ergens voor op moeten draaien)
• Dat is de kers op de taart (dat is het hoogtepunt)
• Door de zure appel heen bijten (iets vervelends moeten doen)
• Een appeltje voor de dorst (iets extra’s voor tijden van gebrek)
• Aan de vruchten kent men de boom (aan de kinderen kent men de ouders)
• De druiven zijn zuur (iets zeggen niet erg te vinden maar er eigenlijk het wel erg vinden)
• Voor een appel en een ei (voor heel weinig geld)

Taart met fruit

Ben je jarig? Maak dan eens een feestelijke taart met fruit. Je kunt bijvoorbeeld ook kleine fruittaartjes maken.

Uithollen

Sommige fruitsoorten kun je makkelijk uithollen. Bijvoorbeeld een appel of ananas. Je kunt er dan een lekker drankje in doen. Of stop er wat rozijnen en kaneel in en doe het dan in de oven. Smullen maar!

Variëren

Het is gezond om af te wisselen met fruit. Elk soort fruit heeft andere gezonde stofjes. Eet daarom veel verschillend fruit!

Vers of uit blik?

Sommige fruitsoorten worden in blikken in de supermarkt verkocht. Je kunt het dan langer bewaren. Maar in fruit uit blik zitten vaak minder vitamines. Ook wordt er vaak extra suiker bij gedaan. Daarom kun je het beste kiezen voor vers fruit.

Vervoer

Fruit dat uit andere landen komt, wordt met de vrachtwagen, de boot of het vliegtuig naar Nederland gebracht. Het is beter voor het milieu als fruit met de boot naar Nederland komt, want een boot kost het minste energie. Maar een bootreis duurt lang. Veel zachte fruitsoorten, zoals aardbeien, bessen, frambozen en vijgen kunnen deze lange reis niet aan. Ze zouden dan bederven. Daarom komen ze met het vliegtuig. Een vliegtuig is wel veel slechter voor het milieu. Op werkblad 16 kan je lezen  hoe je rekening kunt houden met het milieu.

Vijg

Vijgen zijn hele zoete vruchten. Ze zijn er in vele verschillende mooie kleuren: van wit, groen, geel, rood tot bijna zwart/paars. Vijgen die je in Nederland in de winkel koopt, komen meestal uit Zuid-Europa. Vooral in Turkije worden veel vijgen verbouwd.

Familie

De vijg hoort bij de familie exoten.

Wanneer

Vijgen zijn het hele jaar door te krijgen in Nederland. Meestal komen ze met het vliegtuig uit warme landen. Je kunt ook het hele jaar door gedroogde vijgen krijgen.

Bereiden

Als vijgen heel vers zijn, kun je ze met schil opeten. Als ze iets minder vers zijn kun je ze ook schillen. Snijd de vijg dan in de lengte in kwarten. Pel de vruchten nu. Trek de schil van boven (het dunne gedeelte) naar beneden van de vrucht af. Het binnenste van de vrucht laat nu los en je hebt mooie partjes vijgenvruchtvlees. Van de vijg kun je zowel de pitjes eten als het vruchtvlees. Omdat vijgen heel zoet zijn, is het lekker om ze met iets te combineren
dat wat meer pit heeft. Bijvoorbeeld met ham of (geiten)kaas. Ook lekker: wikkel vijgen in een plak bacon en bak ze in de oven of pan. Of doe ze in de
griekse yoghurt met wat honing.

Bewaren

Vijgen bewaar je buiten de koelkast. Eet de vijgen snel op wanneer je ze eenmaal gekocht hebt. Gedroogde vijgen kun je veel langer bewaren.

Wassen

Voordat je fruit gaat eten of een gerecht gaat bereiden met fruit, moet je het altijd wassen. Hiermee zorg je dat vuil of bacteriën worden verwijderd. Wassen van fruit doe je onder stromend water. Ook als je fruit schilt, is het belangrijk om vooraf het fruit te wassen. Dit is niet nodig voor fruit zoals bananen, sinaasappels en mandarijnen.  

Water met fruit

Wil je een keer wat anders drinken? Denk dan eens aan water met fruit. Neem een mooie kan met water. Doe er fruit bij en wat ijsklontjes. Een aantal lekkere combinaties zijn:

• Water met plakjes limoen en wat blaadjes munt
• Water met plakjes aardbei, citroen en basilicum (een kruid)
• Water met munt en plakjes watermeloen
• Water met bosbessen en lavendel

X-factor

In een restaurant is het belangrijk dat een gerecht er zo mooi uitziet dat je het persé wilt hebben. Het betekent dat jouw gerecht iets heeft wat het uniek maakt. Iets wat een ander gerecht niet heeft.

Yoghurt

Vind je alleen yoghurt na je maaltijd een beetje saai? Snijd maar eens wat fruit in stukjes en doe dit door je yoghurt. Dat is lekker en ziet er vrolijk uit.

Zoet, zuur of bitter?

Elk fruit heeft zijn eigen smaak. Maar elk fruit heeft ook een hoofdsmaak zoet, zuur of bitter. Je kunt er voor kiezen om bijvoorbeeld alleen zoet fruit in een gerecht te doen. Maar je kunt juist ook combineren. Bijvoorbeeld zoet en zuur.